Nu we in mei 2025 het 10-jarig bestaan van Bezoekerscentrum Renkums Beekdal vieren, kijken we ook graag eens terug. Hoe kwam de Stichting Renkums Beekdal in juli 2014 tot stand en welke ontwikkeling maakte het door. In dit artikel Hoe leuk is dit …? maak je de hele reis mee. Het is in samenwerking gemaakt door Els van ’t Hof, de eerste voorzitter van Stichting Renkums Beekdal, en Lambert van Gils als redacteur. Het artikel stond in Urtica, juni 2015.
Artikel 2015 | Hoe leuk is dit …? »
HOE LEUK IS DIT…?
Els van ’t Hof-von Nordheim, 1e voorzitter van de Stichting Renkums Beekdal
1. Inleiding
Voor mij is het begin 2002. Dat is 13 jaar geleden en de Stichting Renkums Beekdal is opgericht in juli 2014. Als je omkijkt dan is alles, wat in die tussentijd gebeurd is, kennelijk de opmaat geweest om hier een stichting neer te zetten. Dit hebben we nooit kunnen bedenken. We: de mensen die in het begin van 2002 zich bezig hielden met de Beukenlaan. Die omwenteling van rood naar groen, die is leidend geweest voor wat zich hier nu ontwikkelt (zie het artikel van Cees Kwakernaak).
Bij de achterdeur van het nieuwe informatiecentrum hangt een plaquette. Dat is het colofon van de stichting en hier zie je: “…tot stand gekomen mede dank zij financiële bijdragen van de Provincie”. Dat waren de ILG gelden (Inrichting Landelijk Gebied·), die moesten vóór een bepaalde datum besteed worden anders vloeiden ze terug naar het Rijk. Gemeente Renkum heeft een ton gesubsidieerd, en Staatsbosbeheer (SBB) een ton.
Er was al een informatiecentrum “de Beken”, waar nu o.a. de horeca is. Maar Staatsbosbeheer (SBB) werd geconfronteerd met grote bezuinigingsoperaties. Dus alle plannen strandden steeds op geldtekort en op geen overeenstemming tussen Gemeente en SBB: wie moet het meeste betalen, wie heeft de verantwoordelijkheid, wie zorgt voor de vrijwilligers, wie beheert en al die duizend vragen die je moet beantwoorden. Maar wij hebben op een gegeven moment gezegd: “Dat gaan we doen”. En zo zie je dus die lijn vanaf het begin tot nu toe: een mega-operatie. De periode van 2002-2009 is een heel interessant politiek proces geweest. Ik zat daar midden in met o.a. Dirk van Uitert en het is stapje voor stapje gelukt.
De doelstelling van de stichting luidt als volgt: de Stichting Renkums Beekdal is er voor de oprichting en in het stand houden van een informatiecentrum, waar informatie, educatie en participatie de hoofdrol speelt, het verspreiden van de kennis van de geschiedenis rondom het Renkums Beekdal en educatie en informatie aan kinderen en volwassenen. En SBB is daar dus deelnemer in, de Gemeente subsidieert ons voor de educatiepoot. Dat subsidiëren is een tijdelijke zaak, vijf jaar.
2. Recente geschiedenis
In 2013 sloot het MEC, Milieu Educatie Centrum. Toen hebben wij gezegd als IVN: ”Geef ons de leskisten maar.” De toenmalige boswachter zei: “Ze kunnen daar wel op zolder bij ons staan.” We hebben subsidie aangevraagd om natuureducatie te geven en dat hebben we voor vijf jaar gekregen: €15.000 per jaar. Dat was het eerste geld, echte geld, geen toezeggingengeld, maar echt geld, waar we mee aan de slag zijn gegaan met vrijwilligers van SBB en IVN. De projectmanager van SBB, Hein Dielissen, begeleidde de bouw en hij heeft echt zijn nek uitgestoken. Ook Dirk van Uitert, de oud wethouder, was erbij betrokken als adviseur en ondersteuner.
In 2014 hebben we de stichting opgericht, in maart 2015 zijn de gebouwen van het Informatiecentrum opgeleverd en nu komt het echte werk. Datgene wat je hier wilt verwezenlijken: dit staat er en nou moet het gebeuren. En dat is voor mij het moment om weg te gaan. Ja, we hebben ontzettend veel geluk gehad en het leuke is: iedereen is trots. Iedereen mag delen in die trots, want het is van ons allemaal. En er komen vrijwilligers op af. Nou, hoe leuk is dat? Maar de kunst is om al die vrijwilligers bij elkaar te houden. De vrijwilligersruimte wordt in mei opgeleverd. Wat vroeger een open kapschuur was vlak bij de beek, is nu voor ons van essentieel belang, voor het hele project en voor de vrijwilligers, want wij zijn voor informatie, educatie en participatie. Participatie, daar worden de Gemeente en SBB natuurlijk helemaal blij van. Want als je uitrekent hoeveel mensuren wij hier met z’n allen vrijwillig in de natuur steken, nou daar heb je een legertje mensen voor nodig en die heeft noch de Gemeente noch SBB.
3. Natuur en Milieu Educatie (NME)
Toen in september 2013 het MEC officieel dicht ging wilden we geen gat laten vallen en hebben we met de NME werkgroep meteen in het najaar van 2013 alle scholen een thema (“De Vos in het Bos”) aangeboden voor vijfde en zesde groepers. En ik was ook voorzitter van de NME, want die had ik met een aantal mensen opgericht, met IVN- en SBB- mensen erbij. Najaar 2013, voor- en najaar 2014 en nu is het voorjaar 2015, dus het vierde thema: “Lente in het Renkums Beekdal”. Hoe leuk is dat? De scholen zijn laaiend enthousiast. Met wat leerkrachten en ouders erbij en ze hebben een ochtend om nooit meer te vergeten. Het is een paar keer gebeurd, dat je op zondag kinderen met hun ouders ziet binnen komen en dat ik dan denk: ”Dat kind ken ik” en die had ik dan bij de educatie al gezien. Die kinderen hadden hun ouders hierheen gesleept en die kwamen hier voor het eerst binnen. Hoe blij! Dat is dus eigenlijk wat je probeert te doen, hè.
Zo zijn we nu bezig onze NME activiteiten te verbinden met het cultuurmenu wat de Renkumse scholen hebben. En dan willen we natuur en landschap er in. Want het is allemaal cultuurlandschap hier. Wat is nou leuker dan de kinderen hier rond te laten lopen en te vertellen van de dames Schimmelpenninck bijvoorbeeld. Je zoekt de verbinding van de schoonheid van de natuur en een stukje geschiedenis waar die kinderen wonen. Want dan ben je ergens thuis.
Wij leiden nu intern Natuur School Coaches op. Scholen willen niet al die aanbiedingen hebben die met brieven binnen komen en die ze kwijt raken. Die willen pakketten. De schoolcoaches die komen regelmatig in de scholen, zoals ze ook leescoaches hebben. Hoe kun je het onderwijzend personeel helpen om natuur te integreren in hun gewone lespakketten. Die verbinding zijn we aan het maken en daar zijn we uniek, redelijk uniek in. En we willen het uitbreiden zodat elke school in onze gemeente een natuurcoach heeft.
4. Inrichting
Het infocentrum: Hier ontvang je alle mensen die willen weten: als je binnen goed kijkt dan zie je buiten meer. Ik zou het fantastisch vinden als de wandelingen onder leiding van mensen die alles van de beken weten, je bedenkt het maar, hier het startpunt hebben, een eindpunt, lezingen, educatie. Vooral de Renkumers ook laten weten wat er op hun eigen drempel aan schoonheid ligt.
De expositie: Binnen in het informatiecentrum heeft Oscar Langevoort o.a. een grote wand gemaakt met een computerimpressie van 3 historische fasen van het beekdal. In de vroegste tijd zie je de raatakkers van onze voorouders, dan de middeleeuwse tijd met het water en de eerste wasserijen en papierindustrie. Het is ongelofelijk wat ze met die beken hebben gedaan. Het is een rijkdom die onuitputtelijk is. Dit is de kennis van Ruud Schaafsma. Hier zie je dat de inrichter ook de kennis van Ruud over de natuur- en cultuurgeschiedenis heeft verwerkt. Zijn boeken worden hier ook verkocht.
“Het Bordes” (tussen het infocentrum en de kapschuur): deze zandzakken zijn gevuld met cementspecie en daarna in kuipjes water gelegd. Die liggen hier nu af te harden. Dat is onze trap en ons podium. Dat is een kunstwerk van Jan van IJzendoorn, de man die ook aan de Hartenseweg die installatie gemaakt heeft.
“Het Kraaiennest” (bovenraam in achterzijde van het infocentrum): We stonden hier met een aantal mensen voor het gat boven in de achtergevel en op een gegeven moment zeiden we: ”Dat is open, maar daar gaat het om. Wat geweldig dat beekdal. Hoe maak je de verbinding?” Dus toen kwamen we hier op. Nou wat is er nou leuker dan als kind hier in te staan? Dit is heel bijzonder.
De kapschuur, daarin komt een open ruimte waar lessen kunnen worden gegeven. Er is daar ook een dichte ruimte waar mensen kunnen vergaderen, waar ze ook koffie kunnen drinken, er is een kleine pantry bij, waar je elkaar kunt ontmoeten. Heel veel vrijwilligers kunnen daar nu terecht. Die waren gewend om in het infocentrum koffie te schenken en elkaar te ontmoeten. Dat is nu gescheiden. De horeca komt in het voormalige informatiecentrum.
De opslagruimte in de kapschuur is voor de Ruud Schaafsma werkgroep, maar ook voor het Klompenpad, de leskisten van de NME, de netjes en noem maar op. Er zijn tientallen vrijwilligers. Totaal ca. 100 in verschillende werkgroepen: de “NME”: 12 mensen. De “Gastheer en Gastvrouw”: 30 mensen, de werkgroep van Ruud: ca. 20 mensen, het “Klompenpad”: ca. 10 mensen, de “Hoogstam Appelgaard”: 10-12 mensen. De “Bosmensen”: ca. 10. En dan hebben we nog een groep “Oostereng-Arboretum” (10-12 mensen) van SBB. Wij willen hier een ontmoetingscentrum bieden.
5. Samenwerking
De Stichting Renkums Beekdal werkt samen met alle organisaties die actief zijn in en rondom het beekdal, bijvoorbeeld de Stichting Papiergeschiedenis Renkum-Heelsum. We hebben een initiatiefgroep Renkums Beekdal, van alle mensen die hun brood verdienen of anderszins betrokken zijn. Die komen 3 keer per jaar bij elkaar. En dan bedoel ik de mensen van Campman, van de Plusmarkt, Quadenoord zit bij het overleg en Everwijnsgoed, O.N.O., Renkum Leeft enz. enz. We willen een Tweewieler- oplaadpunt hebben voor elektrische fietsen, fietsenverhuur op den duur als inkomstenbron.
Het doel hiervan is om tot een Raad van Advies te komen waar alle betrokkenen bij het Renkums Beekdal elkaar ’n paar keer per jaar ontmoeten. Zij kunnen het bestuur van de Stichting Renkums Beekdal gevraagd en ongevraagd adviseren.
6. Toekomst
We worden door SBB 5 jaar gesubsidieerd, ingaande dit jaar 2015 en na 5 jaar moet de stichting z’n eigen broek op houden. Dat betekent dat je ook geld opbrengende activiteiten moet gaan ontwikkelen, bijv. cursussen. En subsidies: je kunt allerlei fondsen aanschrijven. Dat is de volgende stap, dat wordt natuurlijk best spannend. Maar het begin is er.
7. Tot slot
Op 30 mei 2015 wordt het informatiecentrum Renkums Beekdal officieel geopend en zullen de Provincie Gelderland, SBB, de Gemeente Renkum en IVN Zuid-West Veluwezoom vol trots kunnen laten zien waar intensieve samenwerking toe kan leiden.
Op 13 juni viert KNNV groots het 105-jarig bestaan bij ons, iets waar we ons heel erg op verheugen!
