Categorie: Blog boswachter SBB: Jaël Bergwerff

Jaël Bergwerff is een boswachter van Staatsbosbeheer en schrijft regelmatig een blog voor onze website. Zij is contactpersoon voor Stichting Renkums Beekdal. Zij houdt zich voornamelijk bezig met recreatieve voorzieningen bij Staatsbosbeheer.

Eerste bronst in de Renkumse poort!

Het is vroeg in de herfst, de nevel ligt dunnetjes over het open terrein tussen de bomen. Het is fris zo in de ochtend. Hier en daar beginnen de blaadjes al te kleuren aan de bomen. Nu het wat kouder wordt in de nachten gaat het echt beginnen; de edelhertenbronst. Het paringsritueel van de edelherten.

De dames
Dit jaar is het voor mij als boswachter in de omgeving van Renkum extra bijzonder. Er zijn tekenen dat er voor het eerst bronst is in de Renkumsepoort! De verbinding tussen de Veluwe en de Nederrijn wordt sinds vorig jaar betreden door een roedel hindes. Door het gebied rust te geven wilden we de dames zoveel mogelijk de gelegenheid geven zich in de Buunderkamp te vestigen. En als dat lukt volgen de mannen vanzelf!

De heren
De herten (mannetjes) leven door het jaar heen in hun eigen roedel. Maar als het bronst wordt zijn ze even geen dikke vrienden meer. Ze gaan ieder voor zich op zoek naar de hindes en soms gaan ze daarvoor helemaal naar de andere kant van de Veluwe!

Om indruk te maken probeert het hert zijn gewei zo imposant mogelijk te maken door het te behangen met mos en takken. Getooid met allerlei groen toont hij zich aan de dames. Ook urineert hij over zichzelf en in een zandbed waar hij in gaat liggen rollen. Een soort sexy parfum wat de dames aantrekkelijk vinden. De sterke muskusachtige geur die dan in de lucht hangt is duidelijk herkenbaar.

Plek waar bronstparfum wordt gemixt!

Het territorium
We hebben sporen van deze acties gevonden in de Buunderkamp. Duidelijk zijn er een of meer heren over het Jac. P. Thijsse ecoduct gekomen om de roedel hindes dat zich er ophoudt te veroveren. En dan komt ook het geburl! Het geluid dat het hert maakt om zijn territorium aan te geven en andere herten duidelijk te maken dat hij hier heer en meester is. Komt een ander hert dat betwisten?

Als meerdere mannen het voorzien hebben op dezelfde groep hindes wordt het knokken. Het recht van de sterkste geldt hier en met hun machtige geweien gaan ze elkaar te lijf. Het is puur een krachtmeting en de verliezer zal het veld ruimen.

Het belang van rust
We gaan de ontwikkelingen van de edelherten in de Renkumsepoort natuurlijk goed in de gaten houden. Om ze zoveel mogelijk de kans te geven hebben ze wel rust nodig. Daarom zullen we geen evenementen toestaan in de Buunderkamp. Edelherten zijn schuwe dieren en wanneer ze steeds verstoord worden zullen ze weer weg trekken. Houd je dan ook aan de toegangsregels van onze terreinen zoals aangegeven op de bebording. Als ze zich op hun gemak voelen heb je kans op een onverwachte ontmoeting met dit machtige dier!

Werkzaamheden in het Renkums Beekdal

foto: De zwarte modderlaag die ontstaat door veenafbraak.

Rotte eieren
De laatste tijd kwamen er soms klachten van mensen dat ze een rotte eierenlucht roken in het Renkums beekdal. Een wandeling over het vlonderpad werd hierdoor minder aangenaam. Waar komt dat toch vandaan en wat kunnen we er aan doen? Ik zal proberen een vrij technisch en scheikundig verhaal uit te leggen.
Bij de inrichting van het Renkumsbeekdal in 2011 zijn de Halveradsbeek en een zijafwatering gedempt. Het idee hierbij was om het water zo lang mogelijk in het beekdal vast te houden waarbij een bloemrijke vegetatie van vochtig hooiland kon ontwikkelen. Na vier jaar bleek uit monitoring dat dit niet de juiste uitwerking had. Er bleef te veel water staan en er is een zwarte modderlaag ontstaan waar niks in groeit. En het stinkt. Samen met onderzoeksbureau B-ware zijn we gaan kijken wat er aan de hand is.

Verrijkend regenwater

Uitvoerder Cornjum de Vries bezig met maaiwerkzaamheden in het beekdal.

Met het regenwater slaan veel verrijkende stoffen als sulfaat en nitraat neer in het beekdal. Dit zijn landbouw gerelateerde stoffen die door bemesting in de lucht komen. Door de aanwezigheid van deze stoffen in het water in het beekdal vinden er processen plaats, waardoor de veenlaag wordt afgebroken en er stoffen als pyriet en zwaveldioxide vrijkomen. De laatste zorgt met name voor een rotte eierenlucht. Er werd zoveel water vastgehouden dat het te drassig werd in het beekdal. Je kon tot je middelwegzakken in de (voormalige) veenlaag. Het afgebroken veen veranderd in een met pyriet vergiftigde laag modder waar niets in groeit.
De oplossing is meer water af te voeren waardoor de afbrekende processen niet meer plaatsvinden en de verrijkende stoffen afgevoerd worden met het water. Hiervoor moet dus een ontwateringssloot gegraven worden. Met een kraantje graaft de uitvoerder half augustus een nieuwe sloot van 40 tot 50 cm diep. Deze ontwateringssloot zal vooral het regenwater afvoeren waar de sulfaat en nitraat in zit. Naar verwachting moet er over 2 a 3 jaar verbetering te zien zijn in de vegetatie. Op het landgoed Staverden van Gelders Landschap en Kastelen hadden ze een vergelijkbaar probleem. Daar is nu al een goede ontwikkeling van de vegetatie te zien. We zullen het Renkums beekdal goed in de gaten houden hoe het zich ontwikkeld!

Groet Boswachter Jaël Bergwerff

Reeënliefde

foto: Staatsbosbeheer

Eind juli/begin augustus zijn reeën maar met één ding bezig: vrouwtjes versieren. De bronsttijd is begonnen. In deze periode zijn de reeën op de Veluwe aan het begin van de jaarlijkse bronsttijd. Bij de bokken (mannetjes) gieren de hormonen door het lijf. De bokken zijn druk bezig indruk te maken op de geiten (vrouwtjes).

Eind juli komt de reeënbronst op gang. Bronst is de periode waarin de reeën bronstig zijn, of te wel, het is paringstijd. In deze periode zijn met name de bokken heel erg bezig met het veroveren van een partner. Ze zijn er zo op gefocust dat ze minder goed op hun omgeving letten.

De bok begint meestal met het afbakenen van zijn territorium door met zijn gewei tegen jonge boompjes te schuren en te slaan. Hij markeert op deze manier de plek met zijn geursporen. Ook krabbelt hij met zijn poten aan de grond om geur achter te laten. Deze sporen kun je goed vinden in het bos. Als er een andere bok in het gebied komt wordt het knokken. Het territorium moet verdedigd worden en dat gaat samen met geweigekletter. Reeën hebben niet zo’n groot gewei als Edelherten maar kunnen toch beschikken over een mooie zes-ender, een gewei met aan elke tak drie uiteinden.

Als je in deze tijd van het jaar reeën ziet zie je vaak dat de geit wel alert opkijkt maar de bok alleen maar achter haar aan sjouwt. Hij snuffelt aan haar achterste en loopt soms hele rondjes achter haar aan. De geiten scheiden een geur af en maken een soort fluitend geluid waarmee ze de bok roept. De bok daarentegen maakt een soort blaffend geluid wat echt een beetje op honden geblaf lijkt.

Omdat ze letterlijk in rondjes lopen, vaak om een boom heen, kan je platgetreden cirkels vinden in het bos. Vroeger dacht men dat dit werk van heksen was. De mysterieuze cirkels werden dan ook heksenkringen genoemd en men was van mening dat de heksen hier ‘s nachts rond de boom dansten.

Soms gaan de reeën in galop achter elkaar aan en dan is het oppassen. Omdat ze niet goed opletten kunnen ze zomaar de weg oprennen. In deze periode zijn er dan ook vaker aanrijdingen. Voor ons is deze periode leuk omdat je de reeën veel makkelijker kunt zien en het paringsritueel kan aanschouwen. Omdat ze zo druk zijn met elkaar hebben ze ons minder in de gaten en is de kans groter om de dieren in hun natuurlijke omgeving waar te nemen.

De collega’s van Staatsbosbeheer Flevoland hebben een mooi filmpje van de reeën bronst gemaakt met een wildcamera. Hierop kun je goed zien hoe het ritueel in zijn werk gaat.

Groet,
Boswachter Jaël Bergwerff van Staatsbosbeheer

Lasers in het beekdal??

We verzinnen steeds weer wat nieuws. Als je met de tijd mee wil gaan moet je je verdiepen in moderne technieken en weten wat de moderne mens interessant vindt en verlangt. Zo lopen we tegenwoordig niet meer met een kaart onze wandelroutes maar met een app en als de kinderen buiten gaan spelen zoeken ze virtuele wezentjes die er in het echt helemaal niet zijn, maar bedacht door een japans spelcomputerbedrijf.

Vorige maand kreeg ik de vraag of het mogelijk was een lasershow te houden in het Renkums beekdal. Tja dan denk je eerst nee, dat kan niet, dat is geen natuur, dat hoort er niet. Maar als dan verteld wordt hoe de techniek in elkaar steekt en dat de show gaat over het ontstaan en de ontwikkeling van het beekdal, ga je toch nog even nadenken. Wat zou dan het probleem kunnen zijn voor de natuur, zo’n lichtshow?

De bosuil houdt zich overdag schuil in een holle boom en gaat ‘s nachts op zoek naar voedsel. Foto: Staatsbosbeheer.

Na zonsondergang mag je de terreinen van Staatsbosbeheer niet meer in. Dan is de natuur echt van de dieren en de nachtdieren kunnen er veel last van hebben als ze verstoord worden. Een lichtshow is verstorend voor vleermuizen bijvoorbeeld, maar ook voor nachtvogels als uilen. Juist in de schemer zijn veel dieren actief, ook omdat ze overdag al naar hun schuilplaatsen gejaagd worden. Geluid is ook verstorend. Iets als vuurwerk is ondenkbaar in een natuurgebied maar ook geluid van versterkers met muziek en dergelijke is niet wenselijk.

Renkum ligt tegen het Renkums beekdal aan. Op de openbare weg geldt de hinderwet van de gemeente voor licht en geluid. Met de organisatie van de lichtshow heb ik afgesproken dat er niets in het beekdal geplaatst wordt voor dit evenement. De techniek belooft dat het licht niet naar het beekdal maar naar de bebouwing straalt. Het geluid blijft beperkt tot passende serene muziek op aanvaardbaar geluidsniveau.

Door aan te tonen dat er geen overlast is voor de natuur met dit evenement kan het toch doorgang vinden. En verder vind ik het ook een heel mooi idee om op deze moderne manier te laten zien hoe het gebied zich ontwikkeld heeft en hoe waardevol het is.
Maar eigenlijk zien de Renkummers dat elke dag al, als ze door het natuurgebied lopen, toch?

Groet Boswachter Jaël Bergwerff

Kids in het beekdal

foto: Het Streek in het Renkums Beekdal

Wat een heerlijke aanblik was het laatst in het beekdal toen er totaal 300 kinderen over twee dagen tijd een bezoek brachten aan het Renkums beekdal! De leerlingen van Het Streek in Ede kwamen in groepjes allerlei natuuronderzoekjes doen. Hun docenten hadden een tof programma gemaakt waarbij ze allerlei dingen te weten kwamen over het beekdal en de historie. Gabriëlla, vrijwilligster van het Informatiecentrum, verwelkomde ze met een film over het Renkums beekdal en ze vertelde daarbij over de cultuurhistorie. Menig gegniffel klonk op toen ze zei dat de heer van het landgoed de Keijenberg met zijn verrekijker naar de meisjes in het dameszwembad keek. Ook ik moest een lachje onderdrukken bij deze suggestie.

Het was mooi weer en ik zag overal leerlingen lopen. Bij het informatiecentrum maar ook in het bos en op het vlonderpad. Allemaal waren ze druk bezig, de een serieuzer dan de ander, met het vervullen van hun natuuropdrachten. Ze gingen boomhoogtes en diktes meten en waterdiertjes bekijken en ze zagen opgegeven moment zelfs slangen! De ringslangen die hier voorkomen lagen lekker op te warmen in het zonnetje langs de beek. De kinderen durfden meteen het beekdal niet in, wat alleen maar goed is want het beekdal zelf mag niet betreden worden vanwege de kwetsbaarheid van de planten die er groeien. En dus ook voor de rust van de slangen en andere dieren die er voorkomen.

Ringslang op sterk water

Uiteindelijk vond een groepje zelfs nog een dode ringslang die door Gabriëlla vakkundig op sterk water is gezet. Nu is de slang te bewonderen in het informatiecentrum. Waarschijnlijk is de slang door een roofvogel gepakt om op te eten maar is hij toch weer ontsnapt en heeft het uiteindelijk toch niet overleeft door de verwonding aan zijn nek.

Natuureducatie en het zijn in de natuur is heel belangrijk voor kinderen om te leren dat we allemaal onderdeel zijn van een geheel. Dat de natuur bijzonder en belangrijk is en dat we er zorg voor moeten dragen. Daarom verwelkomen we de kinderen graag buiten en werkt Staatsbosbeheer mee aan dit soort projecten. Al met al, de kids hebben veel op kunnen steken en er volgens mij ook veel lol aangehad. En wij ook!

Groet, boswachter Jaël Bergwerff

Reekalfjes in de lente

Foto: Staatsbosbeheer; Reekalfje verschuilt zich tussen de bosbessen, rustig laten liggen en niet aankomen!

Je weet wel hoe dat gaat, eerst heb je de bronstperiode, de paartijd. We hebben beleefd hoe de edelherten, reeën en zwijnen elkaar het hof maakten. Edelherten hebben een draagtijd van ongeveer 235 dagen. Reeën hebben een verlengde draagtijd van 150 dagen. Het embryo begint zich pas vanaf december te ontwikkelen en dan duurt het nog een 144 dagen voor de eerste kalfjes geboren worden, ongeveer in mei.

Na de geboorte lopen de kalfjes van de reeën al vrij snel met hun moeder mee, op zoek naar grassen die zachtjesaan weer beginnen te groeien, knabbelen van knoppen, scheuten en bast. Natuurlijk krijgen ze de eerste tijd moedermelk maar al vlot leert het kalf eten zoeken van zijn moeder.

Het jonge dier heeft veel te leren en komt veel spannende nieuwe dingen tegen. Van zijn moeder leert hij wanneer het gunstigste moment is om uit de dekking te komen en eten te gaan zoeken. Overdag verstoppen ze zich in de rustige delen van het bos tussen het dichte hout. Dan komt een vreemde en nieuwe geur gedreven. Geluiden, een heldere stem, een hoge blaf. Wat is dat??
“Mam, moeten we rennen?”

Bij gevaar zal een kalf van een ree of edelhert zich laten vallen en klein maken in het hoge gras. Door zijn schutkleur valt hij nauwelijks op. Moeder rent weg om het gevaar af te leiden van haar kalf. Later als het gevaar geweken is zal ze terug komen en haar kalf roepen. Het jong laat zijn eigen kenmerkende roep horen waar zij hem aan herkend en ze worden weer herenigd.

Het loopt helaas ook wel eens minder goed af. Mensen die het kalf zien denken dat hij in de steek gelaten is door de moeder en nemen het soms mee! Behalve dat de moeder het kalf dus niet meer kan vinden zal het kalf ook als het terug gezet wordt naar mensen ruiken, en is de kans groot dat ze hem niet meer accepteert. Laten liggen dus!

De jonge kalveren zijn niet opgewassen tegen loslopende honden die het wild schrik aanjagen. Geluid of geur is al genoeg om het wild te doen schrikken en er vandoor te gaan. In blinde paniek kunnen ze regelrecht het prikkeldraad in of de weg op rennen, soms met de hond er bij en dat gun je geen van beiden.

Het lijkt me duidelijk. Wees welkom om de lente te beleven! Ook met de hond, maar wel aan de lijn! Respecteer de toegangsregels van onze gebieden, die te lezen zijn op de bebording wanneer je het terrein betreed. En mocht je toevallig een reekalfje tegenkomen dat zich verschuild tussen de begroeiing, niet aankomen, rustig doorlopen, moeders komt weer terug.

En dan nu; beschuit met muisjes, op het jonge grut!

Boswachter Jaël Bergwerff

Vlinderstroken

foto Staatsbosbeheer: Groot dikkopje

Regelmatig wordt mij gevraagd waarom er stukken niet zijn gemaaid in het beekdal. Stroken ruige vegetatie is blijven staan. ‘Gaan jullie dat nog maaien?’ of ‘het is daar zeker te nat?’ vraagt men dan. Geen van twee is van toepassing. Het gaat hier om vlinderstroken. Elk jaar worden een aantal stroken met piket paaltjes met een oranje punt uitgezet die niet gemaaid worden eind van de zomer.

In deze stroken kunnen planten nog nabloeien. Dit is belangrijk voor de dagvlinders die nog opzoek zijn naar nectar voordat het winter wordt. Ook vinden bijvoorbeeld watersnippen en dwergmuizen hier een schuilplaats in de winter.

Vlindersoorten die kenmerkend zijn voor extensief beheerde graslanden (dat wil zeggen dat ze maar een keer per jaar gemaaid worden) overwinteren vaak als rups. De rupsen zijn aan het begin van de winter nog onvolgroeid en zoeken een schuilplaats in de pollen van de gewassen die zijn blijven staan.

Foto: Staatsbosbeheer
Het Hooibeestje kun je vrij makkelijk zien in het Renkums beekdal

Een voorbeeld hiervan is het Hooibeestje. Wanneer het voorjaar aanbreekt en alles weer gaat groeien en bloeien beginnen deze rupsen aan een tweede vreetsessie. Nu groeien ze dik en rond en kunnen ze gaan verpoppen. Tussen mei en september kun je de vlinders zien vliegen. Deze leggen hun eitjes en als de rupsen uit komen begint de cyclus opnieuw.

Een zeldzame soort die hier in het beekdal gezien kan worden is de bruine vuurvlinder. Deze vlinder heeft zelfs twee generaties in een jaar. De rupsen die in de strooisel laag overwinteren vliegen in Mei –Juni en leggen dan hun eitjes. In Juni-Juli kun je weer rupsen tegen komen die in augustus als vlinder rondvliegen. De kinderen van deze exemplaren zullen weer als rups overwinteren.

Elk jaar worden weer nieuwe plekken uitgekozen om als vlinderstrook te fungeren. Op deze manier houd je toch het grasland doordat elk stuk toch regelmatig gemaaid wordt.

Voor meer informatie over vlinders kun je kijken op www.vlindernet.nl

Groet Boswachter Jaël Bergwerff

De eerste voorjaarstonen

De vorige keer schreef ik nog over sporen in de sneeuw, nu zijn de temperaturen alweer zoveel hoger dat de vogels al het hoogste lied beginnen te zingen. Als je goed luistert hoor je dat ze hun voorjaarswijsjes aan het oefenen zijn en dat dat nog niet altijd gaat zoals dat moet.
De vink fluit normaal zijn bekende ‘vinkeslag’. Ik heb hem ooit geleerd te onthouden door het volgende zinnetje mee te zeggen; ‘wie wie wie heeft er meer geld dan ik, Piet of Marie?’ En daarbij is ‘Piet of Marie’ de vinkeslag. Een snelle afwisseling van hoge en lage tonen.

De vinken die afgelopen jaar zijn geboren gaan nu hun eerste seizoen in en willen meedoen met de oudere vogels in het afbaken en van hun territorium en natuurlijk het verleiden van de vrouwtjes. Aan de vinkeslag hoor je dat ze nog onwennig zijn. Het is net of ze hun keel moeten schrapen na een lange winter en nog moeten oefenen om de vinkeslag er in te krijgen. De een komt niet verder dan ‘wie wie wie heeft er meer geld?’ en de ander klinkt gewoonweg schor.

Al met al het is ’s morgens een kakofonie van vogelgeluiden, of de zon nu schijnt of niet. Ze hebben er zin in, de vogels. Het kan nu niet lang duren of de knoppen gaan ook schuiven. Zo noem je het wanneer de knoppen van bomen en struiken langzaam beginnen te groeien en het frisse groen tevoorschijn komt.
Ik heb in elk geval al wel de bloeiende hazelaars gezien! Deze tweehuizige boomvormige struik heeft twee soorten bloemen. De mannelijke lange katjes, ook wel snottebellen genoemd, waar het stuifmeel af komt. De vrouwelijke bloemen zijn heel klein en hebben felrode pluimpjes. Hier komen later de hazelnoten aan.

Zodra de temperatuur omhoog gaat, maar ook omdat er gewoon weer meer licht is, komt de wereld tot leven. Specialisten zijn de bolgewasjes als sneeuwklokjes die profiteren van het eerste licht als er nog geen blad aan de bomen zit. Over enige tijd zien we ook de bosanemonen komen die zelfs meedraaien met de zon. Daarom worden ze in de Achterhoek ook wel ‘umkiekertjes’ genoemd.

Lekker weer naar buiten zonder jas, ik kijk er naar uit, heerlijk die lente kriebels!

Boswachter Jaël Bergwerff

Sporen in de sneeuw

Foto: Twee lange ovale afdrukken van de achterpoten met de afdruk van de voorpoten erachter.

Kattenspoor in de sneeuw

Ik stamp nog maar even goed voor ik naar binnen ga. Alle sneeuw en ijs die aan mijn schoenen is blijven kleven wil ik liever niet naar binnen lopen. Toen ik buiten liep en het weer even ging sneeuwen bleven de vlokjes op mijn muts en jas hangen. Wat een prachtig gezicht is het toch, een wit dekje over het landschap. Het licht is meteen zo anders en ook het geluid, alles is verstild.

Wat ik ook zo mooi vind aan de sneeuw is dat het het mooiste moment is om sporen te zoeken. Het begint al als je de voordeur uitstapt: in de sneeuw zie je de kleine drieteen van een merel die door de sneeuw is gehupst op zoek naar wat te eten. Maar ook de sporen van een kat, is hij de merel achterna gelopen?

Merelsporen in de sneeuw

In het bos op een rustig wandelpaadje zie ik sporen waarschijnlijk van een ree. Ze zijn al wat ouder want de randen zijn gesmolten en de vorm van het spoor is niet meer zo duidelijk te zien. Maar wat ik wel zie is de afstand tussen de afdrukken. Daardoor zie ik dat het een dier van grotere afmetingen moet zijn geweest. Ook zijn de afdrukken ovaal, dus zeker geen hond.

Wat later kom ik de sporen van een haas tegen in de uiterwaarden. Een haas is groter dan een konijn en de sporen zijn dus ook net wat groter. Er staan steeds twee pootafdrukken naast elkaar en twee ongelijk er achter. Ik zie dat hij even heeft gerust opgegeven moment want ik zie twee lange afdrukken van zijn achterpoten naast elkaar met de voorpoten er tussen. Wellicht heeft hij zich even opgericht en om zich heen gekeken. Vlakbij zijn ook grote afdrukken van een vogelsoort. Ik kom er nog niet helemaal uit wat het zou kunnen zijn geweest. Wellicht een fazant want die zitten hier ook. Hij heeft mooi rond gelopen met gespreide tenen, het zijn net allemaal pijlen die je moet volgen!

Mijn wandelmaatje en ik zetten ook nog even onze eigen afdrukken naast elkaar. ‘Hoe ziet jouw zool eruit? Oh jij hebt een mooie!’

Groet boswachter Jaël Bergwerff

Opening Klompenpad Dorenweerdsepad

opening Dorenweerdsepad, 25 november 2016

De gemeente Renkum is weer een klompenpad rijker. Het Doorenweerdstepad is geopend op 25 november. Dit pad gaat voor een groot deel over de stuwwal langs de Nederrijn bij kasteel Doorwerth en door de uiterwaarden. Vanaf de pond bij de Parenco loop je door de Jufferswaard naar de Noordberg. De Jufferswaard is een prachtige veelzijdige uiterwaard met heel veel watervogels. Een soort mini Nederland met plas en beek, bos en weide. Op de Noordberg ga je al een stuk de stuwwal op. Je loopt hier langs een oud hakhout perceel en door een oude beukenlaan. Ook zijn hier nog oude grenswallen te zien.

Nadat je de A50 gepasseerd bent kom je op de Boersberg. Deze hellingbossen zijn uniek in Nederland. De bomen houden zich staande op de steile hellingen die ontstaan zijn doordat de rivier de stuwwal afgesneden heeft. Nu liggen er uiterwaarden met daarin Kasteel Doorwerth. Het bos is door Staatsbosbeheer aangemerkt als natuurbos. Dat wil zeggen dat het niet beheerd wordt voor houtoogst. Eigenlijk worden alleen exoten er uit gehaald. Dode bomen blijven staan of liggen voor insecten en paddenstoelen, wat de biodiversiteit ten goede komt.

Bij het bos liggen ook een paar akkers die door een biologische boer worden gepacht van Staatsbosbeheer en ingezaaid worden met rogge. Er wordt zo gezaaid dat er ook ruimte is voor akkeronkruiden die in Nederland steeds zeldzamer worden. De opbrengst is hierdoor voor de boer lager dan bij andere akkers die niet worden beheerd met natuur oogmerk. Daarvoor wordt de boer gecompenseerd.

Het klompenpad voert langs de uitkijktoren op de Boersberg waar je een prachtig gezicht hebt op de Nederrijn en bij goed weer zelf Hoog Elten in Duitsland kan zien liggen. Uiteindelijk verlaat je het terrein en kom je bij Gelderslandschap en Kastelen. Hier loop je door het prachtige landschap van landgoed de Duno en langs de Westerbouwing tot je uiteindelijk bij het Drielseveer uitkomt. Want dat is wat dit klompenpad doet. Naast een wandeling door een prachtige cultuurhistorisch en landschappelijk mooi gebied verbindt het de twee pondjes langs de Nederrijn in Renkum. Staatsbosbeheer is heel blij met weer een mooie wandelvoorziening in het terrein en de samenwerking met Stichting landschapsbeheer Gelderland en de vrijwilligers die zich voor het pad in zetten. Ik zou zeggen, klompen aan en gaan! De klompenpadfolders zijn te koop in het informatiecentrum RenkumsBeekdal, of kijk op www.klompenpaden.nl.

Boswachter van Staatsbosbeheer, Jaël Bergwerff