Tag: staatsbosbeheer

De paden op!

Het is momenteel weer prachtig in het bos rond het beekdal. De herfst kleurt het bos rood en goud. De grond ligt bezaaid met gekleurde bladeren waar je heerlijk mee kan spelen. Zo’n dik pak afgevallen blad is geweldig om op te pakken en naar elkaar te gooien. En al die dwarrelende kleuren zijn een prachtig gezicht. We hebben allemaal plezier van de herfst.

De bladeren hebben echter ook een nadeel. Op de wandelpaden zorgen ze voor een pakket van halfverteerd materiaal die veel vocht vasthoud. Zeker als er een gesloten kroondak is en het water niet snel verdampt door de zon, geeft het een potentieel slechte plek in het pad. Plekken waar water zich verzameld nadat het van een hoger gelegen deel is gestroomd zijn al snel vochtiger. Als daar ook nog blad blijft liggen dan heb je op den duur een blubberplek met een dikke vochtige smeerlaag. Het enige wat je dan nog kan doen is de smeerlaag afgraven en vervangen door zand.

Vorig jaar heb ik een aantal van deze plekken bij de Keijenberg op laten knappen door de smeerlaag te verwijderen. Nu willen we proberen de staat van de paden zo lang mogelijk goed te houden door watergeultjes te maken en het water zoveel mogelijk af te voeren. Daarnaast verwijderen we het blad door de paden te blazen. Op die manier blijven de paden langer begaanbaar. Het blijft lastig, want het gebied is vochtig bij de beken en er komt veel water bij elkaar vanaf de hoger gelegen delen. Het zullen nooit kurkdroge paden worden in deze tijd van het jaar.

Het voelt wat onnatuurlijk om in een natuurgebied de paden te blazen. We doen dat ook niet overal. Alleen waar veel bezoekers in het terrein komen en het nodig is om de paden langer in goede staat te kunnen houden en schade te minimaliseren. Zo kunnen we allemaal genieten van die prachtige herfstkleuren en straks in de winter misschien wel met sneeuw door het bos wandelen!

Groet, boswachter Jaël Bergwerff

Werkzaamheden in het Renkums Beekdal

foto: De zwarte modderlaag die ontstaat door veenafbraak.

Rotte eieren
De laatste tijd kwamen er soms klachten van mensen dat ze een rotte eierenlucht roken in het Renkums beekdal. Een wandeling over het vlonderpad werd hierdoor minder aangenaam. Waar komt dat toch vandaan en wat kunnen we er aan doen? Ik zal proberen een vrij technisch en scheikundig verhaal uit te leggen.
Bij de inrichting van het Renkumsbeekdal in 2011 zijn de Halveradsbeek en een zijafwatering gedempt. Het idee hierbij was om het water zo lang mogelijk in het beekdal vast te houden waarbij een bloemrijke vegetatie van vochtig hooiland kon ontwikkelen. Na vier jaar bleek uit monitoring dat dit niet de juiste uitwerking had. Er bleef te veel water staan en er is een zwarte modderlaag ontstaan waar niks in groeit. En het stinkt. Samen met onderzoeksbureau B-ware zijn we gaan kijken wat er aan de hand is.

Verrijkend regenwater

Uitvoerder Cornjum de Vries bezig met maaiwerkzaamheden in het beekdal.

Met het regenwater slaan veel verrijkende stoffen als sulfaat en nitraat neer in het beekdal. Dit zijn landbouw gerelateerde stoffen die door bemesting in de lucht komen. Door de aanwezigheid van deze stoffen in het water in het beekdal vinden er processen plaats, waardoor de veenlaag wordt afgebroken en er stoffen als pyriet en zwaveldioxide vrijkomen. De laatste zorgt met name voor een rotte eierenlucht. Er werd zoveel water vastgehouden dat het te drassig werd in het beekdal. Je kon tot je middelwegzakken in de (voormalige) veenlaag. Het afgebroken veen veranderd in een met pyriet vergiftigde laag modder waar niets in groeit.
De oplossing is meer water af te voeren waardoor de afbrekende processen niet meer plaatsvinden en de verrijkende stoffen afgevoerd worden met het water. Hiervoor moet dus een ontwateringssloot gegraven worden. Met een kraantje graaft de uitvoerder half augustus een nieuwe sloot van 40 tot 50 cm diep. Deze ontwateringssloot zal vooral het regenwater afvoeren waar de sulfaat en nitraat in zit. Naar verwachting moet er over 2 a 3 jaar verbetering te zien zijn in de vegetatie. Op het landgoed Staverden van Gelders Landschap en Kastelen hadden ze een vergelijkbaar probleem. Daar is nu al een goede ontwikkeling van de vegetatie te zien. We zullen het Renkums beekdal goed in de gaten houden hoe het zich ontwikkeld!

Groet Boswachter Jaël Bergwerff

Vlinderstroken

foto Staatsbosbeheer: Groot dikkopje

Regelmatig wordt mij gevraagd waarom er stukken niet zijn gemaaid in het beekdal. Stroken ruige vegetatie is blijven staan. ‘Gaan jullie dat nog maaien?’ of ‘het is daar zeker te nat?’ vraagt men dan. Geen van twee is van toepassing. Het gaat hier om vlinderstroken. Elk jaar worden een aantal stroken met piket paaltjes met een oranje punt uitgezet die niet gemaaid worden eind van de zomer.

In deze stroken kunnen planten nog nabloeien. Dit is belangrijk voor de dagvlinders die nog opzoek zijn naar nectar voordat het winter wordt. Ook vinden bijvoorbeeld watersnippen en dwergmuizen hier een schuilplaats in de winter.

Vlindersoorten die kenmerkend zijn voor extensief beheerde graslanden (dat wil zeggen dat ze maar een keer per jaar gemaaid worden) overwinteren vaak als rups. De rupsen zijn aan het begin van de winter nog onvolgroeid en zoeken een schuilplaats in de pollen van de gewassen die zijn blijven staan.

Foto: Staatsbosbeheer
Het Hooibeestje kun je vrij makkelijk zien in het Renkums beekdal

Een voorbeeld hiervan is het Hooibeestje. Wanneer het voorjaar aanbreekt en alles weer gaat groeien en bloeien beginnen deze rupsen aan een tweede vreetsessie. Nu groeien ze dik en rond en kunnen ze gaan verpoppen. Tussen mei en september kun je de vlinders zien vliegen. Deze leggen hun eitjes en als de rupsen uit komen begint de cyclus opnieuw.

Een zeldzame soort die hier in het beekdal gezien kan worden is de bruine vuurvlinder. Deze vlinder heeft zelfs twee generaties in een jaar. De rupsen die in de strooisel laag overwinteren vliegen in Mei –Juni en leggen dan hun eitjes. In Juni-Juli kun je weer rupsen tegen komen die in augustus als vlinder rondvliegen. De kinderen van deze exemplaren zullen weer als rups overwinteren.

Elk jaar worden weer nieuwe plekken uitgekozen om als vlinderstrook te fungeren. Op deze manier houd je toch het grasland doordat elk stuk toch regelmatig gemaaid wordt.

Voor meer informatie over vlinders kun je kijken op www.vlindernet.nl

Groet Boswachter Jaël Bergwerff

Opening Klompenpad Dorenweerdsepad

opening Dorenweerdsepad, 25 november 2016

De gemeente Renkum is weer een klompenpad rijker. Het Doorenweerdstepad is geopend op 25 november. Dit pad gaat voor een groot deel over de stuwwal langs de Nederrijn bij kasteel Doorwerth en door de uiterwaarden. Vanaf de pond bij de Parenco loop je door de Jufferswaard naar de Noordberg. De Jufferswaard is een prachtige veelzijdige uiterwaard met heel veel watervogels. Een soort mini Nederland met plas en beek, bos en weide. Op de Noordberg ga je al een stuk de stuwwal op. Je loopt hier langs een oud hakhout perceel en door een oude beukenlaan. Ook zijn hier nog oude grenswallen te zien.

Nadat je de A50 gepasseerd bent kom je op de Boersberg. Deze hellingbossen zijn uniek in Nederland. De bomen houden zich staande op de steile hellingen die ontstaan zijn doordat de rivier de stuwwal afgesneden heeft. Nu liggen er uiterwaarden met daarin Kasteel Doorwerth. Het bos is door Staatsbosbeheer aangemerkt als natuurbos. Dat wil zeggen dat het niet beheerd wordt voor houtoogst. Eigenlijk worden alleen exoten er uit gehaald. Dode bomen blijven staan of liggen voor insecten en paddenstoelen, wat de biodiversiteit ten goede komt.

Bij het bos liggen ook een paar akkers die door een biologische boer worden gepacht van Staatsbosbeheer en ingezaaid worden met rogge. Er wordt zo gezaaid dat er ook ruimte is voor akkeronkruiden die in Nederland steeds zeldzamer worden. De opbrengst is hierdoor voor de boer lager dan bij andere akkers die niet worden beheerd met natuur oogmerk. Daarvoor wordt de boer gecompenseerd.

Het klompenpad voert langs de uitkijktoren op de Boersberg waar je een prachtig gezicht hebt op de Nederrijn en bij goed weer zelf Hoog Elten in Duitsland kan zien liggen. Uiteindelijk verlaat je het terrein en kom je bij Gelderslandschap en Kastelen. Hier loop je door het prachtige landschap van landgoed de Duno en langs de Westerbouwing tot je uiteindelijk bij het Drielseveer uitkomt. Want dat is wat dit klompenpad doet. Naast een wandeling door een prachtige cultuurhistorisch en landschappelijk mooi gebied verbindt het de twee pondjes langs de Nederrijn in Renkum. Staatsbosbeheer is heel blij met weer een mooie wandelvoorziening in het terrein en de samenwerking met Stichting landschapsbeheer Gelderland en de vrijwilligers die zich voor het pad in zetten. Ik zou zeggen, klompen aan en gaan! De klompenpadfolders zijn te koop in het informatiecentrum RenkumsBeekdal, of kijk op www.klompenpaden.nl.

Boswachter van Staatsbosbeheer, Jaël Bergwerff