Tag: vogels

Buizerd op jacht

Buizerd, Foto: Bas Peters, Renkum

Een vroege morgen.
Mijmerend op een bankje in het beekdal.
Ik zit maar wat, nergens op bedacht.
Vreemd dat alle vogels zwijgen. Verborgen in bomen denk ik.
Aha…
Hoog in de lucht gemiauw van een buizerd… Langzaam cirkelend.
Hij glijdt, kijkt… komt steeds dichterbij.
Met gestrekte klauwen ploft hij midden in het moeras.
Doodse stilte…
En dan… met grote wiekslagen komt hij omhoog.
Een grote prooi in zijn klauwen.
Hij komt recht op me af…
Ik schrik en buk om een regelrechte botsing te voorkomen.
Drie meter voor me draait hij naar rechts. Landt halverwege in een boom.
Door het bladerdek bespied ik hem.
“Niet te geloven”, zeg ik tegen mezelf.

Zo te zien is het een jonge ringslang… Een volwassene zou veel te zwaar zijn…
Met de klauwen dood geknepen. De prooi tegen de grond drukkend met zijn poten.

Ik ken buizerds als luie jagers. Ze eten wat voorhanden is.
Met voorkeur voor muizen, jonge konijnen, kleine vogels. Vaak zie je ze langs wegen, rustig wachtend op een aangereden prooi. Vaak zittend op een paaltje of ander uitzichtpunt. Met scherpe ogen de omgeving afspeurend. Alert.

En dan… jagen… laag boven de grond.
Soms beweegt hij onbeholpen over de grond. Hoppend achter trage dieren als kevers, wormen en slakken. Op warme dagen hoog in de lucht, waar hij in cirkels zweeft op de opstijgende warme lucht. Regelmatig in groepen. Biddend.

Snel op de wieken bij benadering.
Ongewenste indringers verjagend door een -luid klagende- en hoog miauwende roep.

Een echte roofvogel. Afhankelijk van andere dieren en kadavers.
De dood van het ene dier, betekent het (over)leven voor een ander, zegt mijn verstand.
Een schakel in een ingenieuze voedselketen. Fascinerend én weerzinwekkend.
De onvermijdelijke cyclus van leven en dood.
In de vrije natuur weet je niet of je je minder dan een uur van de dood bevindt…

Eigenlijk heb ik het niet zo op het verslinden van kleine onschuldige dieren door zo’n onbeholpen en logge buizerd. Maar als ik mijn wandelschoenen aantrek en de buizerd hoog in de lucht hoor miauwen, voel ik me opgetogen en uitgenodigd het bos in te trekken.
Een dubbele moraal, ik weet het.

Roodborstje

Bron foto: Vogelbescherming

Roodborstje zit op een tak, twee meter bij mij vandaan.
Ik op het “Frankenbankje”.
Beiden met uitzicht op de Paradijsbeek….

Het laat zich horen, steeds luider.
Trekt zo mijn aandacht dat ik stop met schrijven.
Een parelende zang. Fragiel en ijl. Klaterend gekweel… eerst aarzelend, dan fier.
Alsof het wil zeggen: zie je me nu eindelijk?
Ik kijk het aan, groet, en ga door met schrijven…

Even later landt het roodborstje naast me op de bank.
Vriendelijk kijkt het me aan, met die slimme, zwarte kraalogen.

De egaal oranje kop en borst kan ik goed zien, evenals het fijne snaveltje en de ranke pootjes. Een innemende verschijning. Beslist niet schuw.

Ik dwing mezelf stil te blijven zitten.
Een paar centimeter hupt het in mijn richting.
Oh, de partner komt er ook nog bij…
Voorzichtig huppen ze samen naar me toe. Borst fier vooruit. Trots.
Bijna aaibaar, maar dat lijkt maar zo. Eerder nieuwsgierig. Bedachtzaam verplaatsen ze zich, hun kop met enige regelmaat achterover gooiend.
Bijzonder: alleen tijdens het broedseizoen zie je ze met soortgenoten. Dan verdedigen ze samen hun territorium.

Het lijkt dat ze me iets willen zeggen… maar wat?
Zit ik in hun territorium? Vorm ik een gevaar? Of vinden ze me leuk?
Als wij vogels ooit kunnen verstaan, wat komen we dan allemaal te weten over ons soort, de mens?
Roodborstjes houden zich graag op in de buurt van mensen. Hun nieuwsgierige gedrag maakt hen een van de meest geliefde en bekende zangvogels.

In de winter komen ze bedelen in de bebouwde kom. Wanneer er sneeuw ligt en ze moeilijk voedsel kunnen vinden. Als eerste aanwezig op de voedertafel, of rondscharrelend op de grond. Altijd op hun hoede.

Buiten het broedseizoen leven ze in hun eigen territorium, als echte individualisten.
Dulden geen soortgenoten in hun buurt. Anderen jagen ze resoluut weg, fel en agressief.
Om hun aanwezigheid duidelijk te maken, zingen ze het hele jaar door luid.
Heel bijzonder, dat ijle geluid midden in de winter. Een verwijzing naar de lente…

Altijd gedacht dat het standvogels zijn, die alle seizoenen in hun territorium verblijven.
Nu blijken “de onzen” in de herfst naar het zuiden te trekken. Hun soortgenoten uit het noorden overwinteren hier. Zo zien we roodborsten het hele jaar door. Maar wel steeds andere…

Waar ze ook vandaan komen: door een kleine beweging verdwijnen ze in de bosjes, die
vertederende vogeltjes.

Introductie en mussen

Introductie
De natuur: mijn inspiratiebron. Die enorme rijkdom en de seizoenen raken me steeds weer. Vogels stelen mijn hart. Daarom ga ik zelden zonder kijker op stap. Niet speciaal op zoek naar nieuwe soorten, wel om het gedrag te bespieden. Fascinerend hoe ze zich – met al hun kwetsbaarheid – weten te handhaven. Ook wonderbaarlijk hoe de natuur zichzelf in evenwicht houdt. De komende tijd lees je hier in vogelcolumns over mijn verwondering en belevenissen. In mijn eerste verhaal “Mussen?” ontdek je hoe het allemaal begon…
Lies van Leeuwen, natuurgids bij Stichting Renkums Beekdal en Staatsbosbeheer.

Mussen?
Januari 1986. Ik kijk uit het raam de tuin in. Op de voederplank zitten wel vijftien vogels. “Tjee”, zeg ik tegen mijn vriendin, ”Wat geef jij veel mussen te eten!” Verontwaardigd komt ze naar me toe en inspecteert de voederplank. “Mussen? Er zit geen enkele mus op die voederplank”.
Ze pakt haar verrekijker: spot vier groenlingen, vijf vinken, zelfs twee appelvinken, twee sijsjes en drie koolmeesjes. En op de grond nog een roodborstje.
Oei, betrapt… Geen enkele mus! Duidelijk: ik weet niet veel van vogels behalve dan dat ik meen de mus, de merel en de spreeuw te kunnen herkennen.
Mijn vriendin geeft me de kijker. En vertelt over de grootte, de kleuren van de veren en de snavel. De snavel laat bijvoorbeeld zien wat de vogeltjes eten.
Ze haalt er een vogelboek bij.
Mijn vriendin ziet zelfs het verschil tussen de mannetjes en vrouwtjes van elk soort. Terwijl ik denk dat het om een ander exemplaar gaat.
Verbazing, bewondering en nieuwsgierigheid overspoelen mij. Nog nooit heb ik zo naar vogels gekeken.
En dan hebben we het nog niet over hun zangkwaliteiten. In de winter zijn ze stil. Zingen heeft dan geen functie – hoor ik van de kenner. Wel in het voorjaar. Dan moeten de mannetjes hun territorium verdedigen en de vrouwtjes lokken.
Omgehaald laat ik me verleiden om met de verrekijker in de hand de natuur in te trekken. Vogels spotten. In bossen, bij plassen en langs rivieren. Elk seizoen valt er weer iets nieuws te beleven.
Ik kijk letterlijk mijn ogen uit. Elk jaar leer ik een paar nieuwe soorten kennen. Sommigen kan ik nu zelfs herkennen aan de zang.
Een vogelaar ben ik niet; noem me een vogelliefhebber.
© 2017 Lies van Leeuwen – Renkum