Categorie: Blog Lies van Leeuwen

Maart. Volgelopen uiterwaarden. Bomen en struiken half in het water. De Rijn profiteert van de smeltende sneeuw uit de Alpen.
Er staan veel reigers langs de kant, turend naar een geschikte prooi. Ook in de lucht volop actie. Waardoor? Wat is er gaande? Gelukkig heb ik de kijker bij de hand.

In de kruin van een meidoornhaag zie ik zwarte bewegende bolletjes: muisjes… en masse op de vlucht voor het opkomende water…  Ze klimmen in groten getale naar een droge plek om zichzelf te redden. Tegen die sterke stroming zijn ze niet opgewassen.
Daar komt een reiger met rustige en grote slagen aanvliegen. Kijkt goed … pikt zijn slachtoffer zo uit de top van de struik. Omklemt hem met zijn grote snavel.
Letterlijk voor het opscheppen.

De reiger vliegt meteen door, de vleugels sterk gebogen en … verliest zijn prooi …
Muizen, degelijke zwemmers … denk ik opgelucht. Ze houden er niet van, maar doen er alles aan om op het droge te komen.

Een eindje verderop landt de reiger behoedzaam.  Loopt nog een paar voorzichtige stappen. Staat dan met opgetrokken schouders verweesd om zich heen te turen. De snavel steekt doelloos naar voren. Een beetje klunzig. Zich voorbereidend op een nieuwe aanval….

Tja, wie kent hem niet, de blauwe reiger.
Die eenzame visser die uren staat te wachten op een geschikte prooi. Schrijdend door ondiep water, met zijn kuifje puntig in de wind. Zijn romp ietwat heen en weer wiebelend.
Geduldig, peinzend. Zijn lange hals S-vormig ingetrokken. Gespannen loerend.
En dan… als een pijl uit een boog schiet hij vooruit. Kikkers, muizen, mollen, vissen, vogels. Niet kritisch wat zijn kost betreft.

De reiger broedt bij voorkeur in een groep en nestelt in bomen. Samen sterk. Wanneer ze solitair broeden is dat meestal op een eilandje, water rondom, een veilig gevoel. ’s Winters zoeken ze open water en bij strenge vorst trekken ze naar het zuiden.
Inmiddels zien we ook veel grote zilverreigers. Deze is niet meer weg te denken uit ons landschap. Ook in het Renkums Beekdal zie je ze regelmatig.

En ja hoor… daar gaat ie: even door de knieën, een kleine afzet en een paar stevige vleugelslagen, de reiger verdwijnt op weg naar een volgende prooi.

Altijd boeiend, de natuur. Het gebeurt gewoon voor je ogen.

@ 2019 Lies van Leeuwen – Renkum

Opgeschrikt door een hoog fluitende roep. Ik spits mijn oren. Heb ik het goed gehoord? Een ijsvogel? De balts in aantocht. Nogmaals “tie-tie” scherp en hard. Boven de beek in het Renkums Beekdal zie ik met hoge snelheid een blauwe flits voorbij schieten. Het is de ijsvogel. Ik verschans me achter een dikke eik. Met verhoogde hartslag en verrekijker speur ik de beek af.

Hij zit op een tak dwars over de beek. Met een vis in zijn snavel. Een vrouwtje komt naast hem zitten. Een paartje! Het vrouwtje krijgt de vis. Verrast. Zie ik dit goed? Ik sta muisstil. Bij elke beweging kunnen ze opvliegen.

Je ziet ze vaak alleen in een flits voorbij vliegen. Tijdens de balts is dat blijkbaar anders. Ze zijn druk met elkaar en hebben geen notie van mijn aanwezigheid. Luid roepend vliegen ze achter elkaar aan. Steeds terugkerend op die ene tak.

Ze zijn elkaar aan het versieren. Net als verliefde mensen. Ik voel me een voyeur achter die dikke eik. Dat ze elkaar een visje gunnen, zie je wel vaker in deze periode. Ineens neemt er één vanaf de tak een duikvlucht, als een pijl recht naar beneden.
…Plons…
Met een vis in z’n snavel keert de ijsvogel weer terug op de tak. Deze keer is de vis voor hemzelf. Ze zitten vaak op een tak die boven het water hangt, spiedend naar vissen en insecten. De tak als uitkijkpost en om te baltsen.

Nu snap ik waarom de ijsvogel wel de mooiste broedvogel van ons land genoemd wordt. Met hun blauwe rug en oranje blauwe borst doen ze nogal exotisch aan. Tegelijkertijd zijn ze met deze mooie kleuren heel kwetsbaar. Maar goed dat ze niet zo gemakkelijk te ontdekken zijn. IJsvogels leven in rustige gebieden, verborgen in bomen en langs stromend water. Ze vliegen vlak boven het water met de bochten mee. De schelle hoge roep verraad hun aanwezigheid.

Echt romantisch is het leven van de ijsvogel niet. De naam is ook heel vreemd gekozen. Je zou verwachten dat ze goed bestand zijn tegen strenge winters, maar dat is helemaal niet waar. Jammer genoeg overleven veel ijsvogels deze juist niet. Vorst is hun grootste vijand. Als het water bevroren is kunnen ze geen vissen vangen en nemen de vetreserves af. Gelukkig kunnen ze per seizoen drie broedsels leggen om de soort daarmee veilig te stellen. Een overlevingsstrategie die van nature is ingebouwd.

Tegenwoordig trekken veel ijsvogels in de winter naar de bebouwde kom. Ik hoor over waarnemingen in tuinvijvers met vele kleine visjes en een goede uitkijkpost. Zelfs in het Vondelpark in Amsterdam zijn ze inmiddels gesignaleerd.

Geen idee hoelang ik al naar dit schouwspel sta te kijken en erover mijmer. Tijdloos. Op de zeldzame momenten dat ik de blauwe “parel” hoor of als een flits over de beken zie vliegen, herinner ik me dit moment.
Stilletjes hoop ik dat er nooit meer een strenge winter komt.
© maart 2018 Lies van Leeuwen – Renkum