Categorie: Blog boswachter SBB: Jaël Bergwerff

Jaël Bergwerff is een boswachter van Staatsbosbeheer en schrijft regelmatig een blog voor onze website. Zij is contactpersoon voor Stichting Renkums Beekdal. Zij houdt zich voornamelijk bezig met recreatieve voorzieningen bij Staatsbosbeheer.

Een ei hoort erbij

De ringslang is een geregeld voorkomende reptiel in het Renkums beekdal. Het is een zeldzame soort die op de rode lijst staat, dus het is best bijzonder dat deze slang hier voor komt. Het is een slang die niet giftig is en ze is te herkennen aan de gelige band rond haar nek. Het leuke is dat de ringslang graag zwemt. Je kunt deze slangen dan ook met de kop net boven water geheven in een kronkelende beweging zien zwemmen. Het menu bestaat uit kikkers en salamanders en niet zozeer uit vissen, wat je misschien zou denken bij een zwemmende slang. Ze ligt vaak op de oevers te zonnen en ze overnacht ook op het land. Ze hebben dus open plekjes nodig om in de zon te kunnen liggen en vaak zijn dat verhoogde delen van oevers, dijkjes of spoorbermen. Reptielen zijn koudbloedig en dat betekent dat ze de energie van de zon nodig hebben om meer actief te kunnen worden.

In de winter is het erg koud voor slangen en ze zullen dan op zoek gaan naar schuilplekken waar ze geïsoleerd de winter kunnen doorkomen. Vaak maken ringslangen dan gebruik van composthopen of mesthopen waar het in kan broeien zodat ze op temperatuur blijven. Deze hopen hebben ringslangen ook nodig om hun eieren te kunnen uitbroeden. In tegen stelling tot de adder en de gladde slang is de ringslang niet eierlevendbarend. Eierlevendbarend wil zeggen dat ze de eieren in hun lichaam uitbroeden door in de zon te gaan liggen. Zodra de eieren uitkomen worden de slangetjes ook uit het lichaam van de ouder geboren. De ringslang doet dit dus niet en heeft iets anders nodig om de eieren warm te houden. Ze kruipt in een broedhoop en legt daar haar eieren.

In het Renkums beekdal helpen we de ringslang door broedhopen aan te leggen. De vrijwilligersgroep van Staatsbosbeheer onderhoud deze broedhopen door ze aan te vullen met vers materiaal als gemaaid gras en bladeren en in het voorjaar wordt daar ook paardenmest aan toegevoegd. In het najaar worden de hopen omgezet zodat ze weer een beetje luchtig zijn en de ringslangen er in de winter goed in kunnen komen. Onderop komt eerst een laag takken zodat de slangen makkelijk een ingang kunnen vinden. Bij het omzetten in het najaar is meteen de gelegenheid om te bekijken of de hoop succesvol is geweest. Afgelopen weekend was het zover. De vrijwilligers werken al drie jaar aan de broedhopen en tot nu toe was er nog geen restant van een broedsel gevonden. Maar nu wel: ruim 30 lege eierhulzen bewezen dat de broedhoop was gebruikt voor het leggen en uitbroeden van ringslangeitjes. Een mooie kroon op het werk van deze mannen en vrouwen!

Zou je ook wel mee willen helpen met natuurwerkzaamheden in de omgeving van het Renkums beekdal? De vrijwilligers werken een zaterdag in de maand aan verschillende natuurwerkzaamheden zoals de broedhopen maar ook het schonen en plaggen van het heitje in de Oostereng, het vrij maken van grafheuvels, het onderhouden van wandelroutes en andere recreatieve voorzieningen etc. Meld je aan bij boswachter Jaël Bergwerff en kom vrijblijvend een keer meewerken. Mail naar: j.bergwerff@staatsbosbeheer.nl

Groeten boswachter Jaël Bergwerff

Uitgelichte foto: De eieren van de ringslang zitten als een soort stammetje aan elkaar en hebben en leerachtige schaal.

Wandelen in het Renkums beekdal

Het Renkums beekdal bedient vele bezoekers in hun behoefte om te recreëren in het groen. Veel wandelaars uit Renkum maar ook uit Wageningen en Bennekom gaan wekelijks of zelfs dagelijks op pad om te wandelen door het bos en langs het beekdal om te genieten van de mooie omgeving.

Toen ik ruim een jaar geleden begon als boswachter in het gebied zag ik dat de paden op een aantal plekken wat modderig waren. Met collega’s sprak ik er over en ik begreep dat de paden in het gebied eigenlijk altijd wel een status van nattigheid hebben. We zitten hier nu eenmaal in een beekdal waar water overal aanwezig is. Bovendien zijn veel paden boven ons hoofd afgesloten met een gesloten kroondak van de bomen die er staan. Dat zorgt er voor dat natte plekken moeilijk kunnen opdrogen. Ze liggen altijd in de schaduw en het vocht kan niet weg.

Ik merkte dat de toestand van de paden afgelopen winter er maar niet beter op werd. We hebben een nat najaar gehad en ook de winter bleef maar kwakkelen met nattigheid. Was er nu maar een tijdje lekkere vorst en droge vrieskou geweest, dat droogt de boel ook weer lekker op. Maarja, als we ergens niks over te zeggen hebben is het wel het weer. Het is de natuur, we kunnen daar niks aan doen. Dus laarzen of stevige wandelschoenen aan en toch lekker naar buiten. Want we laten ons natuurlijk niet weerhouden.

Ik kreeg geregeld vragen of we niet iets aan de toestand van de paden konden doen. Helaas is dat heel lastig wanneer je in de natte periode zit. Pas wanneer we in een droge periode zitten kunnen we goed zien waar de echte probleem plekken zijn en kunnen we met machines het gebied in om het een en ander aan te pakken. Zou je dat in de natte periode doen, dan rijden de machines meer stuk dan dat ze herstellen.

Gelukkig is inmiddels, ondanks dat we ook nog eens een heel nat voorjaar hadden, heel veel van de natte stukken opgedroogd. Ik heb met collega’s bekeken wat we kunnen doen om een volgende natte periode het hoofd te kunnen bieden. Met een aannemer ben ik het terrein in gegaan om te bekijken waar de grootste knelpunten aangepakt kunnen worden. We gaan geen verharding aanbrengen of iets dergelijks. Dat past niet in een natuurgebied.

Wat we wel kunnen doen is van de natste plekken de slechte bovenlaag afschrapen en eventueel opvullen met gebiedseigen materiaal. Tegelijkertijd worden er zogenaamde watergaten gemaakt. Dit zijn kuilen of laagtes langs de randen van de paden waar het overtollige water zich kan verzamelen. Zo verzameld het zich niet op het pad en blijft dat langer beloopbaar. We kunnen niet elk paadje in het bos op deze manier aanpakken want dat zou heel veel tijd en geld kosten. De focus ligt in eerste instantie op de bewegwijzerde wandelroutes en de paden waarvan ik weet dat er veel mensen komen. Wat we ook doen is in het najaar het blad van de belangrijkste paden blazen. Dat klinkt wat raar, om in een natuurgebied de paden te bladblazen, maar omdat je dan de rottende laag bladeren op het pad mist en de wandelaars deze niet door het zand heen kunnen lopen blijven de paden langer goed.

Wanneer deze nieuwsbrief uitkomt zijn de werkzaamheden als het goed is grotendeels klaar. Op naar een nieuw seizoen en vooral blijven genieten van onze mooie omgeving. Ook als er wel blubber ligt!

Groeten Jaël Bergwerff, boswachter publiek Staatsbosbeheer.

Reeënbronst juli 2016

Reeënliefde

Eind juli komt de reeënbronst op gang. Bronst is de periode waarin de reeën bronstig zijn, of te wel, het is paringstijd. In deze periode zijn met name de bokken (de mannetjes) heel erg bezig met het veroveren van een partner. Ze zijn er zo op gefocust dat ze minder goed op hun omgeving letten. Als je in deze tijd van het jaar reeën ziet zie je ook vaak dat de geit (het vrouwtje) wel alert opkijkt, maar dat de bok alleen maar achter haar aan sjouwt. Hij snuffelt aan haar achterste en loopt soms hele rondjes achter haar aan. De geiten scheiden een geur af en maken een soort fluitend geluid waarmee ze de bok roept. De bok daarentegen maakt een soort blaffend geluid wat echt een beetje op honden geblaf lijkt.

Soms gaat het in galop achter elkaar aan en dan is het oppassen. Omdat ze niet goed opletten kunnen ze zomaar de weg oprennen. In deze periode zijn er dan ook vaker aanrijdingen. Voor ons is deze periode leuk omdat je de reeën veel makkelijker kunt zien en het paringsritueel kan aanschouwen.

Bekijk hier een mooi filmpje gemaakt met een wildcamera bij Staatsbosbeheer in de Achterhoek:

De bok begin meestal met het afbakenen van zijn territorium door met zijn gewei tegen jonge boompjes te schuren en te slaan. Hij markeert de plek op deze manier met zijn geursporen. Ook krabbelt hij met zijn poten aan de grond om zijn geur achter te laten. Deze sporen kun je goed vinden in het bos. Als er een andere bok in het gebied komt wordt het knokken. Het territorium moet verdedigd worden en dat gaat samen met geweigekletter. Reeën hebben niet zo’n groot gewei als edelherten, maar kunnen toch beschikken over een mooie zesender, een gewei met aan elke tak drie uiteinden.

Omdat ze zo druk zijn met elkaar, hebben ze ons minder in de gaten en is de kans groter dat we de dieren in hun natuurlijke omgeving te zien krijgen. Staatsbosbeheer organiseert een aantal reeënbronstexcursies vanaf hotel de Buunderkamp. We gaan opstap met de schemer, dan zijn de reeën actief. Normaal mag je dan niet meer het natuurgebied in maar onder leiding van een deskundige gids van Staatsbosbeheer is dit wel mogelijk. Om zo min mogelijk op te vallen dragen we donkere kleding en vooral geen parfum! Op augustus kunt u nog mee om de reeën in hun bronst periode te spotten. Bekijk hier de activiteit in onze agenda.

Groet,
Boswachter Jaël Bergwerff